Spłata samego kapitału bez ponoszenia jakichkolwiek innych kosztów to rozwiązanie, po które chętnie sięgnąłby chyba każdy. A taka możliwość istnieje, bo ustawodawca wprowadził sankcję darmowego kredytu w celu zapewnienia lepszej ochrony osobom posiadającym kredyt konsumencki. Czy to jednak oznacza, że każdy kredytobiorca-konsument może się na nią powołać? Zdecydowanie nie – konieczne jest spełnienie konkretnych warunków wymienionych w ustawie. W tym artykule postaramy się więc szczegółowo odpowiedzieć na pytanie, kto może skorzystać z sankcji kredytu darmowego.
Kto może skorzystać z sankcji kredytu darmowego?
Sankcja kredytu darmowego jest rozwiązaniem dostępnym dla osób, które:
- mają status konsumenta, a więc zaciągnęły kredyt na cele niezwiązane bezpośrednio z prowadzoną działalnością gospodarczą;
- wysokość kredytu nie przekraczała 255.500 złotych lub równowartości tej kwoty;
- zabezpieczeniem kredytu nie jest nieruchomość (nie jest to kredyt hipoteczny);
- kredyt wciąż obowiązuje lub od czasu wykonania umowy nie minął rok;
- umowa kredytowa została zawarta po 17 stycznia 2011 roku;
- bank lub firma pożyczkowa podczas zawierania umowy nie dopełniła wymogów wskazanych w art. 45 Ustawy o kredycie konsumenckim.
Kiedy konsumentowi przysługuje darmowy kredyt?
Jeśli łącznie spełniasz wszystkie wyżej wymienione warunki, możesz skorzystać z sankcji kredytu darmowego i spłacać kredyt bez odsetek, prowizji i innych kosztów. Jakie dokładnie korzyści to dla Ciebie oznacza, szczegółowo tłumaczymy w artykule wyjaśniającym, czym jest sankcja kredytu darmowego.
W tym miejscu natomiast prawdopodobnie nasuwa Ci się jedno pytanie – o jakich wymogach wspomina art. 45 Ustawy o kredycie konsumenckim i kiedy można stwierdzić, że bank lub firma pożyczkowa nie wywiązała się z narzuconych obowiązków?
Jakie niedopatrzenia może zawierać umowa kredytowa z bankiem lub firmą pożyczkową?
Aby skorzystanie z sankcji kredytu darmowego było możliwe, umowa musi zawierać określone naruszenia. Artykuł 45 Ustawy o kredycie konsumenckim szczegółowo je wymienia. Będą to wady polegające na niezastosowaniu się do artykułów: 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a lub art. 36a-36c ustawy.
A co kryje się pod tymi przepisami?
- forma umowy – umowa o kredyt konsumencki musi mieć formę pisemną;
- konkretne elementy w umowie – instytucje finansowe muszą też zadbać, by w umowie z konsumentem znalazły się konkretne informacje, które można uznać za „podstawowe”. Przepis obejmuje wiele podpunktów odnoszących się do takich kwestii jak:
- dane konsumenta i dane kredytodawcy;
- informacje o rodzaju kredytu;
- informacje o całkowitej kwocie kredytu;
- czas obowiązywania umowy;
- określenie terminu i sposobu wypłaty kredytu;
- wskazanie stopy oprocentowania kredytu, warunków jej stosowania wraz z warunkami i procedurami zmiany tej stopy;
- określenie RRSO oraz całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta wraz z podaniem wszystkich założeń potrzebnych do jej obliczenia;
- zasady i terminy spłaty kredytu;
- informacja o innych kosztach związanych z kredytem;
- określenie rocznej stopy oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunki jej zmiany oraz ewentualne inne opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu;
- wskazanie sposobu zabezpieczenia i ubezpieczenia spłaty kredytu – jeśli są przewidziane w danej umowie;
- termin, sposób i skutki odstąpienia przez Ciebie od umowy, obowiązek zwrotu udostępnionego kredytu oraz kwoty odsetek i kwota odsetek należnych w stosunku dziennym;
- informacje o prawie do spłaty kredytu przed terminem i związanej z tym procedury;
- informacja o prawie do zwrotu części prowizji przy wcześniejszej spłacie kredytu i o sposobie jej ustalania.
- dodatkowe elementy w umowie kredytowej przewidziane dla szczególnych przypadków – jeśli Twój kredyt jest kredytem wiązanym, o odroczonej płatności, kredytem w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym lub kredytem konsumenckim z odroczeniem płatności lub zmianą sposobu spłaty, w umowie muszą znaleźć się również dodatkowe elementy wymienione odpowiednio w art. 31-33.
- maksymalna łączna wysokość opłat z tytułu zaległości w spłacie kredytu oraz odsetek za opóźnieniach w płatności – kredytodawca nie może w związku z opóźnieniem domagać się kwoty przekraczającej kwotę maksymalnych odsetek za opóźnienie. Jeśli przekroczy ustaloną normę, również możesz powołać się na sankcję kredytu darmowego.
- stosowanie konkretnych reguł w przypadku obliczania należności – przepisy wyraźnie wskazują, w jaki sposób kredytodawca ma obliczać maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu, przeliczać kredyt w przypadku odroczenia jego spłaty oraz jakie zasady znajdą zastosowanie przy udzielaniu kolejnych kredytów konsumentowi, gdy ten nie dokonał pełnej spłaty kredytu. Naruszenia w tym zakresie również uprawniają kredytobiorcę do skorzystania z sankcji kredytu darmowego.
Kiedy możesz skorzystać z SKD?
Z sankcji kredytu darmowego można skorzystać zarówno w trakcie spłacania kredytu, jak i w ciągu roku po wykonaniu umowy.
Wciąż istnieją pewne rozbieżności co do tego, jak należy rozumieć pojęcie „wykonania umowy”. Niektóre sądy przychylały się do stanowiska banków, zgodnie z którym pod tym sformułowaniem kryje się wypłata kredytu konsumenckiego.
Obecnie dominuje jednak prokonsumencka linia orzecznicza. Zgodnie z nią o wykonaniu umowy można mówić dopiero w momencie, gdy każda ze stron wywiąże się z ciążących na niej obowiązków. W praktyce oznacza to, że z Twojej strony umowa zostanie wykonana dopiero, gdy spłacisz kredyt.
Co więcej, czasami i na tym etapie nie można jeszcze stwierdzić, że do wykonania umowy rzeczywiście doszło. Zdarza się bowiem, że na banku będą ciążyć jeszcze dodatkowe obowiązki związane ze spłatą pełnej kwoty kredytu – na przykład zwrot części prowizji. W takiej sytuacji roczny termin na skuteczne skorzystanie z darmowego kredytu będzie biec dopiero od momentu otrzymania prowizji za spłatę kredytu.
Warto też dodać, że sprawy, w których sądy interpretowały pojęcie wykonania umowy na korzyść banków, zwykle trafiały przed sądy odwoławcze. A te wyrażały już stanowisko prokonsumenckie, a więc z korzystniejszymi dla Ciebie zasadami liczenia terminu.
Postępowanie sądowe wszczęte przez bank a możliwość powołania się na sankcję kredytu darmowego
Zdarza się, że w trakcie trwania umowy konsument nie wywiązuje się ze swoich obowiązków – np. zaprzestaje płacenia rat z powodu problemów finansowych. Wtedy też bank ma prawo złożyć pozew o zapłatę. Warto jednak wiedzieć, że to nie przekreśla szansy na darmowy kredyt i wciąż masz możliwość złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji.
Przy odpowiadaniu na pytanie, kto może skorzystać z sankcji kredytu darmowego, ustaliliśmy już przecież, że oświadczenie możesz złożyć przed upływem roku od wykonania umowy. Wskazaliśmy też, że o wykonaniu umowy można mówić najwcześniej w chwili spłaty całego zobowiązania.
To z kolei pozwala wysunąć prosty wniosek – skoro w momencie złożenia pozwu sądowego bank nie otrzymał wszystkich pieniędzy, to do wykonania umowy jeszcze nie doszło. Z tego powodu jeśli dopiero na tym etapie zorientujesz się, że umowa zawiera uchybienia przewidziane przez art. 45, możesz skutecznie skorzystać z tej sankcji.
Co więcej, zdarzają się nawet przypadki, gdy taką świadomość konsumenci zyskują jeszcze później – gdy sąd wydał już prawomocny wyrok, a bank wszczął postępowanie egzekucyjne. I wtedy konsument może skorzystać z SKD i skutecznie dochodzić swoich praw, a tym samym znacznie poprawić swoją sytuację finansową. W tej sprawie wielokrotnie zresztą wypowiadały się już sądy i w swoim orzecznictwie są w tej kwestii zgodne.
Zastosowanie sankcji kredytu darmowego dla umów wypowiedzianych przez kredytodawcę
Sankcja kredytu darmowego znajdzie także zastosowanie w przypadku, gdy bank lub firma pożyczkowa wypowie umowę kredytową. Dla możliwości skorzystania z sankcji ten fakt nie będzie mieć znaczenia. Wciąż natomiast decydujące będzie to, czy spełniasz wszystkie warunki wymienione wyżej i czy skorzystasz z tego uprawnienia przed upływem roku od dnia wykonania umowy.
Spełniasz wyżej opisane wymogi? Zmień swój kredyt konsumencki na kredyt darmowy
Jeśli po przeczytaniu tego artykułu dojdziesz do wniosku, że spełniasz warunki skorzystania z sankcji kredytu darmowego, zdecydowanie warto się na to zdecydować. Tym bardziej, że nic w ten sposób nie ryzykujesz. Co więcej, zmiana kredytu konsumenckiego na darmowy kredyt jest stosunkowo prosta – zgodnie z przepisami wystarczy złożenie bankowi przez konsumenta pisemnego oświadczenia (wysłanego pocztą lub osobiście w oddziale banku).
Oczywiście istnieje szansa, że kredytodawca nie uzna Twoich argumentów i będzie twierdził, że nie kwalifikujesz się do skorzystania z SKD. Pamiętaj jednak, że nie musi mieć racji. Jeśli masz w tym zakresie jakiekolwiek wątpliwości, najlepiej skontaktuj się z kancelarią specjalizującą się w sprawach przeciwko bankom i poproś, by prawnik przeanalizował Twoją umowę.
A co zrobić, gdy okaże się, że należysz do grona osób, które mogą skorzystać z sankcji kredytu darmowego, ale Twoje oświadczenie nie zostanie uznane przez bank lub firmę pożyczkową? Wtedy najlepiej podjąć dalsze kroki już na drodze sądowej.
Ta procedura jest już bardziej skomplikowana, bo wymaga sporządzenia pozwu, w którym nie tylko znajdą się potrzebne argumenty, ale który również będzie spełniał wszystkie wymogi formalne. Pamiętaj jednak, że nie musisz przechodzić przez ten proces samodzielnie. I w tym może pomóc Ci radca prawny, a także reprezentować Cię na dalszym etapie – w kontaktach z bankiem i na sali sądowej.
