Definicję wypadku przy pracy znajdziemy w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zgodnie z art. 3 tej ustawy „ Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą”. Aby można było mówić o wypadku przy pracy muszą być spełnione łącznie 4 przesłanki:
- Zdarzenie musi wystąpić nagle:
Nagłość nie budzi wątpliwości w sytuacji wystąpienia takich zdarzeń, jak np. upadek z wysokości, skaleczenie, przewrócenie, uderzenie spadającymi przedmiotami itp. Wątpliwości mogą wystąpić dopiero, gdy ocenia się zdarzenie spowodowane działaniem np. czynników chemicznych lub termicznych. Uważa się, że zdarzenie jest nagłe wtedy, gdy trwa nie dłużej, niż wynosi czas jednej dniówki roboczej.
- Przyczyna powinna być zewnętrzna.
Zdarzenie jest tylko wtedy wypadkiem przy pracy, jeżeli nastąpiło na skutek działania czynników zewnętrznych takich jak:
- działanie wysokich temperatur (np. oparzenia i odmrożenia),
- działanie elementów ruchomych maszyn, urządzeń technicznych, narzędzi pracy,
- działanie energii elektrycznej,
- działanie substancji chemicznych,
- wysiłek fizyczny,
- Skutkiem zdarzenia musi być uraz lub śmierć.
Uraz czyli uszkodzenie tkanki, narządu lub większego obszaru ciała przez działanie czynnika mechanicznego, termicznego, chemicznego, elektrycznego, itp. W wyniku urazów powstają obrażenia.
Za wypadek śmiertelny przy pracy – uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć pracownika w miejscu wypadku lub w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.
- Wypadek musi wystąpić w trakcie pracy.
Związek między wypadkiem a pracą zachodzi wówczas, gdy zdarzenie ma miejsce w czasie i w miejscu pracy. W szczególności związek z pracą zachodzi:
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Sama praca nie musi być bezpośrednią przyczyną wystąpienia uszczerbku na zdrowiu pracownika. Jeśli pracownik w czasie i w miejscu pracy został na przykład pobity, nawet jeżeli przyczyna pobicia miała charakter osobisty, mamy do czynienia z wypadkiem przy pracy.
Zerwanie związku z pracą następuje wówczas, gdy pracownik wykonuje czynności należące do jego sfery prywatnej. O zerwaniu związku z pracą nie ma natomiast mowy wtedy, gdy pracownik korzysta z przysługującej mu przerwy w pracy. Nie przerywa związku z pracy fakt, że wypadek pracownika nastąpił wskutek nieprzestrzegania przez niego przepisów bhp, a w szczególności wskutek jego stanu nietrzeźwości.